Bên cạnh gần 10 tác phẩm được vẽ bằng các chất liệu quen thuộc, anh đã có 24 bức tranh sơn mài nhiều khổ khác nhau. Điều này thực sự khiến nhiều người ngỡ ngàng, ngay cả đối với tôi đã từng có nhiều năm quen biết nhưng cũng không nghĩ tới việc Vũ Đình Lương vẽ tranh sơn mài. Vì vậy trong bài viết này, tôi muốn dành riêng để nói về thành công của Vũ Đình Lương trong lĩnh vực tranh sơn mài. Trong những năm làm Tổng biên tập Báo Thiếu Niên Tiền Phong và Nhi Đồng, tôi thường xuyên tiếp xúc và trao đổi công việc với anh. Trong lĩnh vực làm maket, vẽ minh họa, truyện tranh cho các tờ báo, anh là một người chăm chỉ, cần mẫn và chỉn chu. Vốn là một họa sĩ khiêm tốn, giản dị, Vũ Đình Lương chưa một lần khoe với tôi về tài vẽ tranh sơn mài của mình. Do đó, quả thực tôi hết sức ngỡ ngàng khi được chứng kiến những tác phẩm sơn mài của anh tại triển lãm lần này. Đã từng viết bài giới thiệu về tranh sơn mài của một số họa sĩ có tiếng – như Đinh Quân, Sơn Trúc – tôi biết được rằng để tạo nên một tác phẩm sơn mài người họa sĩ không chỉ có tâm huyết, ý thức sáng tạo, mà còn đòi hỏi sự công phu và bền bỉ một cách đặc biệt. Trong những tác phẩm sơn mài Vũ Đình Lương bày tại triển lãm lần này, có những bức đẹp về nhân vật được miêu tả, mảng màu thích ứng được bố cục, điều đáng nói nhất đó là các tầng sâu của tác phẩm: Nắng tháng sáu, Chùa Tháp Bút, Sư, Vườn xuân, Giới định thiền, Cô gái, Hạ Long trong tôi, Sen vịt, Bên cửa, Vườn xuân, Sen hồng, Sen trắng, Vàng son một thủa, Cao nguyên trong tôi, Nắng trong vườn, Nude 01, Cọp dưới trăng, Hoa hồng, Cúc vào thu, Hoa lan, Như cánh hạc bay, Ngày mới, Cảm xúc về núi, Em và sen, Về với tuổi thơ…
Bên cạnh việc tập trung miêu tả vẻ đẹp thuần khiết của người phụ nữ, tranh sơn mài của Vũ Đình Lương đặc biệt chú trọng tới hai mảng đề tài hay nhưng rất khó. Ở mảng đề tài nói về Phật giáo, anh có những bức tranh khá sâu sắc trong việc miêu tả chủ đề và nghệ thuật thể hiện. Ở bức tranh Đường thiền (khổ 61 x 61cm) là một tác phẩm khá công phu, có hình tượng Phật Trần Nhân Tông và chú hổ, cùng bài thơ của Phật hoàng Trần Nhân Tông, điều đó cho thấy tác giả Vũ Đình Lương có những suy nghĩ sâu sắc và cách thể hiện vừa chân phương vừa gợi mở. Các bức tranh Chùa Bút Tháp (khổ 80 x 120cm), Đường thiền (khổ 61x 61cm) và Giới định thiền (đường kính 60 cm) lại mang phong cách nửa siêu thực, đồng thời thấm nhuần những ý nghĩa triết lý khá sâu sắc về Phật giáo. Một chủ đề được Họa sĩ Vũ Đình Lương yêu thích và tập trung thể hiện là vẻ đẹp độc đáo của hoa sen. Ở đây, có thể kể tới một số tác phẩm tiêu biểu, như: Sen hồng (khổ 60 x 80 cm), Sen trắng (khổ 60 x 90cm), Em và sen (khổ 60 x 90 cm), Sen vịt (khổ 80 x 80cm)… hoa sen là loài hoa đẹp một cách thanh cao, thườngđược lấy làm biểu tượng cho nhữngđiều cao quý nhất trong cuộc sống của người Việt Nam. Họa sĩ Vũ Đình Lương đã dành nhiều tâm sức cho việc thể hiện những đường nét độc đáo của loại hoa cũng rất độc đáo này ở Việt Nam. Những tác phẩm về sen của Vũ Đình Lương không chỉ mang đến cho người xem cảm giác thanh bình, yên ả, mà còn gợi được những liên tưởng thú vị về loài hoa đặc biệt này.
Bên cạnh đó, cũng như rất nhiều họa sĩ khác, Vũ Đình Lương cũng có những cảm nhận thú vị về hình tượng người phụ nữ. Anh có những phát hiện khá riêng biệt và mới mẻ, vì thế các nhân vật nữ trong tranh sơn mài của anh đều đẹp một cách bình dị, chân chất và đằm thắm như bản chất vốn có của người Việt Nam. Có thể kể tới một số tác phẩm tiêu biểu, như: Vườn xuân (khổ 60 x 60 cm), Bên cửa (khổ 60 x 60cm), Vàng son một thuở (khổ 60 x 80 cm), Nắng trong vườn (khổ 60 x 90 cm), Nude 01 (khổ 40 x 40 cm), Em và sen (khổ 60 x 90 cm).
Trong số các bức tranh sơn mài của Vũ Đình Lương bày tại triển lãm lần này, có lẽ, bức Nắng tháng 6 gây được sự chú ý đặc biệt của người xem. Bởi khi đứng trước bức tranh, người xem như cảm nhận được cái nắng chói chang, không gian đường quê tĩnh lặng, có cảm giác xuyên không đứng trước đó như cả mấy trăm năm về trước. Những nét cổ xưa của làng quê Bắc bộ, nổi bật với chiếc cổng chính dẫn vào ngôi từ đường với dòng chữ “Đồng nhân cát”, ý muốn nói ai qua cổng cũng đều nhận được những điều tốt lành, bởi nó là một lời chúc, một lời chào, bên cổng nhà ông Lý cựu xưa. Còn trên cổng nhà ông Lý trưởng với dòng chữ “Thanh phong minh nguyệt” thì tỏ cái ý luôn đón trăng thanh gió mát vào nhà. bức tranh gợi vẻ bình lặng, yên ả, hòa hiếu – một truyền thống tốt đẹp vốn có của một đất nước sống chủ yếu bằng nông nghiệp thời xa xưa. Chất liệu óng ả truyền thống của các lớp sơn ta được mài giũa cầu kỳ, chồng lên nhau của lối vẽ sơn mài, quả thật rất phù hợp với nội dung được miêu tả. Nếu tôi nhớ không nhầm, thì ở loại tranh sơn mài có rất ít tác phẩm mang chủ đề như Nắng tháng 6 của Vũ Đình Lương. Và, tôi hy vọng, bức tranh này sẽ được các nhà chuyên môn và những người sưu tập đặc biệt yêu thích. Khi bài báo này đã lên khuôn, tôi nhận được tin bức tranh Nắng tháng 6 đã được chọn để trưng bày tại triển lãm khu vực 1 ở Hà Nội, bắt đầu từ ngày 29 – 8 – 2022. Và, anh cũng cho biết thêm, có 9 tác phẩm trong triển lãm này đã được các nhà sưu tập đặt mua (trong đó có tác phẩm tượng gỗ phủ sơn mài đầu tay Ngày mới).
Đối với các họa sĩ nói riêng – và những người làm nghệ thuật nói chung – mơ ước lớn nhất vẫn là làm sao tạo được những tác phẩm có giá trị. Thậm chí, người xem của nhiều thế hệ có thể quên tên tác giả, nhưng vẫn nhớ tới tên tác phẩm được sáng tạo bới chính người nghệ sĩ đó. Vũ Đình Lương là một người nghệ sĩ trầm tĩnh, khiêm nhường, đồng thời cũng là người rất chịu khó tìm tòi, suy ngẫm và cố gắng thể hiện các tác phẩm một cách mãnh liệt nhất. Hy vọng trong những năm tiếp theo, anh sẽ có thêm nhiều tác phẩm hội họađẹp và sâu sắc, để mang đến cho người xem những cảm xúc mạnh mẽ khó quên.
Ở Thủ đô Paris của nước Pháp, có một con phố nhỏ gần đồi Montmartre tọa lạc rất nhiều phòng tranh của các họa sĩ Pháp và châu Âu. Mỗi lần có dịp công tác qua đây, tôi và các bạn thường ghé qua con phố này. Hầu như lúc nào các phòng tranh ởđây cũngđông kín người xem, từ những người châu Âu đến những người châu Á, châu Phi và châu Mỹ. Người ta thường bàn tán rất sôi nổi và hào hứng trước mỗi tác phẩm được trưng bày trong các phòng tranh. Khi nhớ lại điều này, tôi rất mong muốn và hy vọng ở Việt Nam sẽ sớm có những con phố dành riêng cho các họa sĩ được giới thiệu những tác phẩm xuất sắc nhất của mình. Bởi vì, Việt Nam đã- đang – và sẽ có nhiều họa sĩ tiêu biểu, với những tác phẩm có giá trị, những tác phẩm không chỉ gần gũi với tâm lý và thị hiếu của người Việt Nam, mà còn vươn tới tầm thế giới.
Từ cuộc triển lãmMiền ký ức của Họa sĩ VũĐình Lương, cũng như các cuộc triển lãm của các họa sĩ khác đang diễn ra tại Hà Nội, tôi luôn luôn hy vọng chúng ta sớm thực hiện được ước mơ đó.
Nhà viết kịch VŨ QUANG VINH
Một số bức tranh trưng bày tại triển lãm
V. Q. V
