“Không ai bị bỏ lại phía sau” – đó không chỉ là thông điệp của phát triển bền vững, mà còn là nguyên tắc hành động cho thể thao hiện đại. Trong bối cảnh Việt Nam nỗ lực thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) đến năm 2030, thể thao đang nổi lên như một công cụ chiến lược để kết nối sức khỏe cộng đồng, bình đẳng xã hội và chuyển đổi xanh.
Thể thao – Nền tảng cho sức khỏe cộng đồng
Phát triển bền vững bắt đầu từ con người khỏe mạnh. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị mỗi người trưởng thành cần ít nhất 150 phút hoạt động thể chất mỗi tuần để phòng ngừa các bệnh không lây nhiễm như tim mạch, tiểu đường, trầm cảm… Tuy nhiên, theo Bộ Y tế Việt Nam, hơn 30% dân số chưa đạt ngưỡng vận động tối thiểu.
Thể thao cộng đồng – thể thao phong trào vì thế cần được định vị lại như một chính sách y tế dự phòng, không phải một hoạt động tùy hứng. Việc thiết kế lại đô thị với không gian công cộng cho chạy bộ, đạp xe, tập thể dục ngoài trời… sẽ góp phần giảm áp lực bệnh viện và tăng chất lượng sống đô thị.
Thể thao bao trùm: Xóa rào cản – Tạo cơ hội
Phát triển bền vững là phát triển công bằng. Thể thao phải là quyền được tiếp cận, không chỉ là đặc quyền. Trẻ em vùng cao, người khuyết tật, phụ nữ sau sinh, người cao tuổi… đều cần những chính sách và chương trình vận động phù hợp, có thể tiếp cận ngay tại cộng đồng.
Tại Nhật Bản hay Bắc Âu, mỗi khu dân cư đều có sân chơi thể thao mở, không phân biệt giàu nghèo. Ở Việt Nam, nhiều đô thị mới vẫn ưu tiên xây trung tâm thương mại hơn sân chơi công cộng. Đã đến lúc thể thao cần được đưa vào quy hoạch phát triển đô thị bền vững như một hạ tầng thiết yếu, giống như trường học, bệnh viện hay cây xanh.
Thể thao xanh: Giảm phát thải – Tăng trách nhiệm
Các giải thể thao hiện đại đang tích cực chuyển mình theo hướng “xanh hóa”: giảm nhựa dùng một lần, tái chế vật phẩm cổ động, dùng năng lượng sạch cho sân vận động, tổ chức thi đấu trực tuyến… Olympic Paris 2024 đặt mục tiêu cắt giảm 50% lượng khí thải so với Olympic London 2012. Đây là xu hướng không thể đảo ngược.
Tại Việt Nam, cần có cơ chế khuyến khích các sự kiện thể thao thân thiện môi trường, như miễn giảm thuế cho doanh nghiệp tài trợ "sự kiện thể thao xanh", ưu tiên đấu thầu cho đơn vị tổ chức có chứng nhận môi trường, hoặc gắn nhãn “giải đấu bền vững” như một thương hiệu cạnh tranh quốc tế.
Thể thao số & Công nghệ: Đòn bẩy mới cho phát triển bền vững
Ứng dụng công nghệ số (AI, dữ liệu lớn, thiết bị đeo thông minh…) giúp cá nhân hóa thói quen vận động, theo dõi sức khỏe, giảm chi phí cho hệ thống y tế. Đồng thời, eSports và các nền tảng thể thao trực tuyến đang tạo ra không gian tiếp cận công bằng hơn cho người trẻ ở vùng sâu – vùng xa.
Nhưng để thể thao số trở thành động lực phát triển bền vững, Việt Nam cần chiến lược chuyển đổi số trong lĩnh vực thể thao – từ quản lý vận động viên, tổ chức giải đấu đến giáo dục thể chất trong trường học.
Đề xuất chính sách: Đưa “thể thao bền vững” thành một chương trình quốc gia
Thể thao là bệ phóng cho tương lai bền vững
Trong thế kỷ 21, thể thao không chỉ là chuyện huy chương. Đó là nơi khởi đầu cho sức khỏe, công bằng, môi trường và kết nối cộng đồng. Nếu được đầu tư và quy hoạch bài bản, thể thao sẽ trở thành một trong những động lực mạnh mẽ nhất để Việt Nam hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững – xanh, bao trùm và nhân văn.
🔍 Bạn có ý tưởng hay mô hình thực tế nào cho “thể thao xanh – thể thao cộng đồng”?
Hãy gửi về Tòa soạn Tạp chí Thể thao & Cuộc sống để cùng lan tỏa năng lượng tích cực!
