Hà Nội cấm xe máy chạy xăng từ 2026: Lộ trình xanh hay bài toán nan giải với người lao động?

Từ tháng 7 năm 2026, Hà Nội sẽ chính thức cấm xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong khu vực nội đô. Đây là bước đi quan trọng trong chiến lược chuyển đổi xanh của thủ đô, nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí, thúc đẩy chuyển dịch sang phương tiện giao thông bền vững như xe điện, xe đạp công cộng và giao thông công cộng thân thiện môi trường. Tuy nhiên, chính sách này cũng đặt ra nhiều thách thức về khả năng thích ứng của người dân, đặc biệt là nhóm lao động thu nhập thấp.

Giải pháp cho vấn đề ô nhiễm trầm trọng

Theo số liệu của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, hơn 70% nguồn phát thải khí ô nhiễm tại nội đô đến từ phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hóa thạch, trong đó xe máy chiếm tỷ trọng cao nhất. Các quận như Đống Đa, Hai Bà Trưng và Cầu Giấy thường xuyên nằm trong danh sách các khu vực có chỉ số AQI ở mức “xấu” đến “rất xấu”.

Việc cấm xe máy chạy xăng được kỳ vọng sẽ:

• Giảm phát thải bụi mịn PM2.5 – nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh đường hô hấp.
• Hạn chế tiếng ồn và cải thiện chất lượng sống đô thị.
• Thúc đẩy người dân chuyển dịch sang xe máy điện, xe đạp công cộng và tàu điện đô thị như tuyến Cát Linh – Hà Đông và các tuyến metro đang xây dựng.

anh

Tác động đến người lao động và kinh tế dân sinh

Dù mang ý nghĩa tích cực về môi trường, quyết định này đang gây nhiều tranh cãi. Hàng triệu người dân sống bằng nghề giao hàng, chạy xe ôm công nghệ, bán hàng rong hoặc làm việc linh hoạt tại các khu vực nội đô hiện phụ thuộc gần như hoàn toàn vào xe máy.

Anh Duy, 27 tuổi, shipper tại quận Thanh Xuân, chia sẻ:

“Tôi đổi sang xe điện thì phải chi ít nhất 15–20 triệu đồng, chưa kể pin thay mỗi 2–3 năm. Mà thu nhập của tôi chỉ khoảng 8 triệu/tháng. Nếu không có hỗ trợ từ nhà nước thì rất khó.”

Các chuyên gia đô thị học và xã hội học cũng đồng tình rằng:

• Chính sách chuyển đổi xanh cần đi kèm hỗ trợ công bằng, như trợ cấp đổi xe, ưu đãi vay mua xe điện, hay miễn phí sử dụng giao thông công cộng trong giai đoạn đầu.
• Cần xây dựng lộ trình rõ ràng, tránh sốc văn hoá giao thông với nhóm dễ bị tổn thương.

Hệ sinh thái xe điện liệu đã sẵn sàng?

Tính đến đầu năm 2025, Hà Nội có khoảng 500.000 xe máy điện, tăng gấp đôi so với năm 2023. Các hãng như VinFast, Yadea, Dat Bike đang mở rộng chuỗi phân phối, đồng thời liên tục nâng cấp công nghệ pin, trạm sạc và dịch vụ hậu mãi.

Tuy nhiên, theo khảo sát của Nielsen Việt Nam (2024):

• 67% người tiêu dùng còn lo ngại về độ bền và khả năng di chuyển xa của xe điện.
• 55% người được hỏi chưa từng tiếp cận điểm sạc điện trong bán kính 2km từ nhà.

Để đáp ứng nhu cầu sau 2026, thành phố cần đầu tư đồng bộ hạ tầng sạc, tiêu chuẩn hóa xe điện và đảm bảo dễ tiếp cận cho mọi tầng lớp dân cư.

Giải pháp đi kèm: giao thông công cộng và quy hoạch đô thị

Hà Nội cũng đặt mục tiêu:

• Phát triển mạnh hệ thống xe buýt điện và xe buýt nhanh BRT (dự kiến tuyến mới từ Kim Mã – Nguyễn Trãi vận hành năm 2026).
• Khuyến khích dùng xe đạp và xe đạp công cộng qua ứng dụng thông minh tích hợp bản đồ và thanh toán số.
• Kết nối các tuyến tàu điện ngầm Metro để giảm áp lực xe cá nhân.

Chuyên gia quy hoạch Trần Minh An cho biết:

“Chỉ khi giao thông công cộng đủ rẻ, đủ tiện, đủ an toàn thì người dân mới chủ động từ bỏ xe máy, chứ không chỉ vì lệnh cấm.”

Tầm nhìn xanh: Cân bằng giữa phát triển và công bằng xã hội

Lệnh cấm xe máy chạy xăng tại Hà Nội từ tháng 7/2026 là biểu tượng cho một Việt Nam đô thị hóa bền vững, hướng đến net-zero vào năm 2050 như cam kết tại COP26. Tuy nhiên, để chính sách “xanh” không trở thành gánh nặng cho người nghèo, cần một quá trình chuyển đổi có trách nhiệm, minh bạch và hỗ trợ thực chất.

Produced by Life360 Hub – Life & Culture Editorial Team

Thực hiện bởi: Life360 Hub – Nhóm biên tập 360° Cuộc sống