🖋️ Tạp chí Thể Thao & Cuộc Sống – Chuyên mục Xã hội & Công nghệ
“Ngày xưa 20 tuổi lập gia đình, nay 30 tuổi vẫn độc thân sống cùng bố mẹ – xã hội thay đổi, gia đình cũng phải thích nghi. Nhưng liệu đó là tiến bộ, hay là... một cuộc khủng hoảng lặng lẽ?”
Khi “gia đình truyền thống” gặp thời đại mới
Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng, lối sống hiện đại và “bình thường mới” hậu COVID-19, mô hình gia đình truyền thống – với hình ảnh một cặp vợ chồng trẻ, sống riêng, có con đúng độ tuổi – đang ngày càng trở nên… không phổ biến.
Thay vào đó, thế hệ trẻ, đặc biệt là Gen Z (sinh từ 1997–2012), đang làm xuất hiện hàng loạt kiểu gia đình “thời 4.0”:
Trào lưu “đa thế hệ dưới một mái nhà” quay lại hậu COVID
Khi đại dịch COVID-19 ập đến, nhiều người trẻ mất việc, phải tạm rút khỏi cuộc sống độc lập để quay về sống cùng gia đình. Nhưng điều đáng nói là, trào lưu này không lụi tàn sau dịch, mà còn tăng lên.
Dữ liệu từ các tổ chức xã hội học chỉ ra, gia đình đa thế hệ đã tăng gần 20% trong nhóm dân số 25–35 tuổi tại Việt Nam giai đoạn 2020–2024.
Việc làm mới – không cần văn phòng, không cần 8h/ngày
Không còn những “công việc 8–5” cố định, một bộ phận lớn người trẻ đang định nghĩa lại khái niệm việc làm.
Đây không chỉ là trào lưu mà đang trở thành một thị trường lao động song song, đặc biệt thu hút Gen Z – những người muốn “vừa sống vừa làm” chứ không đánh đổi tự do để lấy mức lương cố định.
Ảnh 1
Công nghệ và chuẩn mực mới: khi mọi thứ đều “dễ dàng hơn”
Công nghệ – từ ứng dụng quản lý chi tiêu, app theo dõi cảm xúc, đến nền tảng hẹn hò và gọi video – đã góp phần thay đổi khái niệm về gắn kết gia đình.
Chưa kể, chatbot tư vấn tâm lý, AI chăm sóc người già và hàng loạt công nghệ chăm sóc gia đình đang dần phổ biến, mở ra một mô hình “gia đình thông minh” mới.
Một gia đình không giống ngày xưa – nhưng không có nghĩa là bất thường
Sự thay đổi trong cấu trúc gia đình không nhất thiết là một sự đổ vỡ. Đó có thể là một quá trình thích nghi và tái cấu trúc để phù hợp với nhịp sống, tư duy và ưu tiên của thời đại mới.
Khi Gen Z chọn sống chung với bố mẹ, cưới muộn, làm việc tự do và gắn bó qua mạng – đó không phải là sự “lười lớn” như một số quan điểm cũ, mà là cách họ tìm kiếm sự cân bằng giữa độc lập và kết nối.
Và biết đâu, trong tương lai gần, khái niệm về “gia đình bình thường” sẽ được định nghĩa lại – không phải bởi truyền thống, mà bởi chính những lựa chọn sống thật, sống linh hoạt và sống ý nghĩa của thế hệ trẻ hôm nay.