ChatGPT biết tôi là ai? – Khi AI đọc được cả suy nghĩ và quyền riêng tư trở thành “hàng xa xỉ”

Thứ ba, 08/07/2025 - 08:33

 “Tôi chỉ định hỏi ChatGPT một câu vui, nhưng hôm sau lại thấy nó gợi ý đúng tâm trạng của mình... Liệu tôi có đang để lộ quá nhiều mà không hề hay biết?”

ChatGPT biết tôi là ai? – Khi AI đọc được cả suy nghĩ và quyền riêng tư trở thành “hàng xa xỉ”

Từ trợ lý thông minh đến “người theo dõi vô hình”

Không còn là công nghệ tương lai, trí tuệ nhân tạo (AI) đã len lỏi vào từng ngóc ngách cuộc sống thường ngày.
ChatGPT, Gemini, Claude hay các AI nội địa như ZaloAI, FPT.AI... không chỉ trả lời câu hỏi, mà còn phân tích thói quen, gợi ý hành vi, dự đoán tâm trạng – điều mà trước đây chỉ có… người thân mới làm được.

  • ChatGPT có thể viết email theo “giọng văn của bạn”.
  • Claude hoặc Gemini giúp bạn lên lịch, tóm tắt họp, nhắc deadline… như một trợ lý ảo hiểu bạn đến đáng sợ.
  • Các nền tảng AI tích hợp với điện thoại, camera, smartwatch… đang gắn liền với từng bước chân người dùng.

Một mặt, đó là sự tiện lợi vượt trội. Nhưng mặt khác, người ta bắt đầu đặt câu hỏi về ranh giới giữa trợ giúp và kiểm soát.

Khi người dùng vô thức “trút hết” cho AI

Bạn có từng tâm sự với AI về chuyện riêng tư – người yêu cũ, công việc, cảm xúc?
Bạn có từng nhập ngày sinh, địa chỉ, thói quen hằng ngày vào chatbot để “được hiểu mình hơn”?

Thực tế, hầu hết người dùng hiện nay không thực sự ý thức được mình đã chia sẻ những gì.
Việc “trò chuyện vô thức” với AI đang khiến hồ sơ cá nhân của bạn trở nên cực kỳ chi tiết trong tay một bên thứ ba – mà bạn không hề kiểm soát được cách sử dụng.

Một báo cáo gần đây của McKinsey (2024) cho thấy:

62% người dùng AI không biết rằng nội dung họ nhập có thể được sử dụng để huấn luyện hệ thống.
38% đã vô tình để lộ thông tin cá nhân nhạy cảm trong lúc hỏi chatbot.

Deepfake, dữ liệu sinh trắc học và sự biến mất của quyền riêng tư

Bên cạnh các công cụ AI "có vẻ hiền lành", hàng loạt công nghệ lợi dụng AI đang đe dọa trực tiếp đến sự an toàn cá nhân:

  • Ảnh Deepfake: Dùng AI để tạo ra hình ảnh, video giả nhưng cực kỳ chân thực. Đã có nhiều trường hợp người nổi tiếng, giáo viên, thậm chí sinh viên bị deepfake để bôi nhọ danh tiếng.
  • Lộ dữ liệu sinh trắc học: Các thiết bị AI có thể truy xuất face ID, vân tay, giọng nói, và nếu dữ liệu này bị đánh cắp, bạn có thể bị mạo danh mãi mãi – vì bạn không thể “đổi” gương mặt như đổi mật khẩu.
  • AI theo dõi hành vi: Camera AI ở nơi công cộng có thể nhận diện khuôn mặt, hành vi, thậm chí "đoán" bạn đang stress hay không.

Hệ quả là: quyền riêng tư – một trong những trụ cột của đời sống hiện đại – đang dần trở thành khái niệm xa xỉ.

Pháp luật và ranh giới đạo đức đang chạy theo công nghệ

Trong khi AI phát triển theo cấp số nhân, khung pháp lý bảo vệ quyền riêng tư ở Việt Nam và nhiều nước vẫn chưa theo kịp.

  • Luật An ninh mạng Việt Nam có điều chỉnh, nhưng chưa chi tiết về AI.
  • Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân bước đầu đưa ra khái niệm “dữ liệu nhạy cảm” và xử phạt, nhưng chưa bao phủ đủ các tình huống AI tạo sinh (generative AI).
  • Ranh giới giữa "thu thập để học hỏi" và "theo dõi người dùng" vẫn rất mờ.

Ở cấp độ quốc tế, Liên minh châu Âu (EU) đã thông qua AI Act – đạo luật đầu tiên quản lý AI, phân loại mức rủi ro – nhưng nhiều quốc gia vẫn đang loay hoay.

Vậy người dùng nên làm gì? – 5 bước tự bảo vệ quyền riêng tư thời AI

  1. Không chia sẻ thông tin cá nhân nhạy cảm với chatbot AI, kể cả "cho vui".
  2. Tắt lịch sử trò chuyện và quản lý quyền lưu trữ dữ liệu trên nền tảng AI bạn dùng.
  3. Không đăng ảnh cá nhân rõ mặt, vân tay, mắt lên mạng xã hội – AI có thể sao chép.
  4. Sử dụng trình quản lý quyền riêng tư (privacy assistant) hoặc trình duyệt ẩn danh.
  5. Cập nhật kiến thức về AI & luật bảo vệ dữ liệu cá nhân để không bị “dắt mũi”.

AI không xấu – nhưng bạn phải kiểm soát được nó trước khi nó kiểm soát bạn

Trí tuệ nhân tạo là một công cụ quyền lực – và như mọi công cụ khác, cách bạn sử dụng mới là điều quyết định nó mang lại lợi ích hay rủi ro.
Trong một thế giới nơi AI có thể đọc được cả cảm xúc, viết được cả nhật ký, gợi ý bạn nên chia tay hay tiếp tục… thì biết giữ kín một phần đời sống riêng tư chính là quyền lực thực sự của bạn.

Hãy nhớ: không phải thứ gì tiện lợi cũng là thứ nên chia sẻ.

Công nghệ – Xã hội

Gen Z sống chung với bố mẹ, yêu xa, cưới muộn: Gia đình thời 4.0 liệu có còn ‘bình thường’?

🖋️ Tạp chí Thể Thao & Cuộc Sống – Chuyên mục Xã hội & Công nghệ “Ngày xưa 20 tuổi lập gia đình, nay 30 tuổi vẫn độc thân sống cùng bố mẹ – xã hội thay đổi, gia đình cũng...

Kinh tế Việt Nam tăng tốc mạnh mẽ nửa đầu 2025: Đà bứt phá trong bất định toàn cầu

Trong bối cảnh kinh tế thế giới vẫn đang chịu ảnh hưởng từ xung đột địa chính trị, chuỗi cung ứng biến động và xu hướng siết chặt tiền tệ tại nhiều quốc gia, Việt Nam đã ghi nhận một nửa đầu năm 2025 đầy khởi sắc, với những con số tăng trưởng đầy...

AI – CHATGPT – CÁNH CỬA MỞ RA KỶ NGUYÊN CÔNG NGHỆ ĐỜI SỐNG

Trong vài năm trở lại đây, trí tuệ nhân tạo (AI) không còn là khái niệm xa lạ hay chỉ dành riêng cho giới chuyên gia công nghệ nữa. Thay vào đó, AI đã và đang len...