Một phát hiện bất ngờ từ phòng thí nghiệm
Trong một nghiên cứu mới công bố trên Journal of Agricultural and Food Chemistry (2025), các nhà khoa học tại Đại học Y Gifu (Nhật Bản) đã phát hiện rằng caffeine — hợp chất chính trong cà phê — có thể giúp vi khuẩn Escherichia coli (E. coli) hạn chế sự xâm nhập của thuốc kháng sinh vào trong tế bào của chúng. Đây là một phát hiện gây bất ngờ giữa lúc cả thế giới đang nỗ lực kiểm soát cuộc khủng hoảng kháng kháng sinh ngày càng nghiêm trọng.
Trong các thí nghiệm trên môi trường phòng thí nghiệm, nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng khi tiếp xúc với caffeine ở nồng độ cao, một số dòng E. coli trở nên ít nhạy cảm hơn với các loại kháng sinh như ciprofloxacin — một loại thuốc thường được dùng để điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu hoặc tiêu hóa. Caffeine dường như giúp vi khuẩn tăng cường khả năng bơm ngược thuốc ra ngoài tế bào, từ đó giảm hiệu lực điều trị.
Đây có phải là hồi chuông cảnh báo cho người nghiện cà phê?
Trước thông tin này, cộng đồng yêu thích cà phê – thứ thức uống được ưa chuộng trên toàn cầu – không khỏi hoang mang. Tuy nhiên, các chuyên gia nhanh chóng lên tiếng trấn an: phát hiện trên mới chỉ được chứng minh trong điều kiện in vitro (trong phòng thí nghiệm) với nồng độ caffeine cao hơn nhiều so với mức có thể đạt được trong máu người sau khi uống cà phê.
PGS. TS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh, chuyên gia vi sinh thuộc Đại học Y Dược TP.HCM, cho biết:
“Hiện chưa có bằng chứng nào cho thấy uống cà phê ở mức bình thường có thể làm tăng nguy cơ kháng thuốc ở người. Tuy nhiên, đây là nghiên cứu có ý nghĩa, mở ra hướng tiếp cận mới trong việc hiểu rõ hơn các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến hiệu quả của kháng sinh.”
.jpeg)
Mô hình minh họa các tác nhân vi sinh như E. coli
Caffeine: Vừa là “bạn”, vừa có thể là “thù”
Không thể phủ nhận rằng caffeine mang lại nhiều lợi ích: giúp tỉnh táo, cải thiện tâm trạng, hỗ trợ chuyển hóa, thậm chí có thể giảm nguy cơ mắc một số bệnh mạn tính nếu tiêu thụ hợp lý. Tuy nhiên, mặt trái của caffeine – đặc biệt là khi sử dụng quá mức – cũng ngày càng được nhận diện rõ ràng hơn.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) từng cảnh báo rằng đến năm 2050, kháng kháng sinh có thể gây ra 10 triệu ca tử vong mỗi năm nếu không được kiểm soát. Và nếu những yếu tố tưởng như vô hại như cà phê cũng có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của kháng sinh, thì đó là điều không thể xem nhẹ.
Thói quen nhỏ, hệ quả lớn
Câu chuyện từ caffeine một lần nữa nhắc nhở chúng ta về mối liên hệ chặt chẽ giữa thói quen hằng ngày và sức khỏe lâu dài. Không ai nói rằng bạn cần phải ngừng uống cà phê, nhưng việc tiêu thụ hợp lý, hiểu rõ bản chất của các chất mà mình đưa vào cơ thể, luôn là điều cần thiết.
BS. Nguyễn Thái An, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm, chia sẻ:
“Chúng ta không nên cực đoan. Điều quan trọng là cần tiếp tục theo dõi các nghiên cứu mới, đồng thời giữ vững nguyên tắc dùng kháng sinh đúng cách – đúng liều, đúng thời gian, đúng chỉ định – để hạn chế tối đa tình trạng vi khuẩn kháng thuốc.”
Trong thế giới khoa học, những phát hiện như vậy không nhằm gieo rắc lo lắng, mà để nhấn mạnh rằng sức khỏe là một hệ thống phức tạp, nơi từng yếu tố nhỏ đều có thể tạo ra tác động lớn. Cà phê – một phần văn hóa sống của hàng triệu người – nếu được hiểu và sử dụng đúng cách, vẫn là một người bạn đồng hành tuyệt vời.
Hãy uống cà phê một cách thông minh, và sử dụng kháng sinh một cách có trách nhiệm. Đó chính là cách mỗi cá nhân góp phần vào cuộc chiến chống kháng thuốc toàn cầu.
Produced by Life360 Hub – Life & Culture Editorial Team
Thực hiện bởi: Life360 Hub – Nhóm biên tập 360° Cuộc sống
