Toán học – chiến lược quốc gia, không chỉ là môn học
Khi đội tuyển Trung Quốc một lần nữa giành 6 Huy chương Vàng tại Olympic Toán quốc tế 2025 (IMO), trong đó 2 học sinh đạt điểm tuyệt đối 42/42, thế giới không còn bất ngờ. Từ năm 1989, Trung Quốc đã 25 lần đứng đầu bảng xếp hạng toàn đội, tạo nên một kỷ lục chưa từng có trong lịch sử IMO. Điều này không chỉ phản ánh năng lực cá nhân xuất sắc, mà là kết quả trực tiếp từ một hệ sinh thái giáo dục toán học có chiều sâu, được đầu tư mang tầm chiến lược quốc gia.
“Ươm mầm” từ rất sớm: Toán học là chìa khóa quốc lực
Tại Trung Quốc, việc phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi toán bắt đầu từ cấp tiểu học, thông qua các kỳ thi, trại hè, chương trình chọn lọc nghiêm ngặt ở địa phương. Những học sinh thể hiện năng lực vượt trội sẽ được tập trung đào tạo theo lộ trình riêng biệt, với sự tham gia của các giáo viên, cựu thí sinh IMO và chuyên gia toán học đầu ngành.
Nhiều tỉnh thành như Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Đông có các trường trung học trọng điểm chuyên về Toán – nơi học sinh không chỉ học chương trình chuẩn mà còn được tiếp cận toán nâng cao, nghiên cứu chuyên đề từ sớm. Trong mắt xã hội, thi IMO không chỉ là niềm tự hào, mà còn mở ra con đường vào các trường đại học top đầu, học bổng quốc tế và thậm chí là công việc trong các viện nghiên cứu, tập đoàn công nghệ hàng đầu.
Đào tạo theo chiều sâu và không “công nghiệp hóa” thành tích
Trái với quan niệm “luyện gà chọi”, Trung Quốc chú trọng vào chất lượng tư duy toán học. Các thí sinh được huấn luyện để giải quyết vấn đề theo nhiều hướng khác nhau, tư duy độc lập, sáng tạo, chứ không chỉ học thuộc công thức hay lối mòn.
Huấn luyện viên IMO của Trung Quốc thường là giáo sư đại học, nghiên cứu sinh sau tiến sĩ, hoặc cựu HCV IMO có uy tín. Họ không chỉ hướng dẫn kỹ thuật giải bài, mà còn truyền đạt đam mê và triết lý toán học, giúp học sinh phát triển nền tảng vững chắc, có thể theo đuổi toán lâu dài, không dừng lại ở kỳ thi.
.png)
Cơ chế hỗ trợ – từ nhà nước đến cộng đồng học thuật
Trung Quốc có mạng lưới hỗ trợ mạnh mẽ từ Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, các đại học như Thanh Hoa, Bắc Kinh, đến các tổ chức giáo dục địa phương. Các kỳ trại chọn đội tuyển quốc gia (ví dụ trại Huaxi hoặc IMO Winter Camp) được tổ chức bài bản, với tài liệu cập nhật từ các đề thi quốc tế, và môi trường học tập khích lệ sáng tạo, tranh luận học thuật.
Chính phủ cũng ưu tiên phát triển toán học trong chiến lược giáo dục quốc gia, xem đây là nền tảng cho các lĩnh vực then chốt như công nghệ, AI, quốc phòng, tài chính. Điều này lý giải vì sao IMO không chỉ là cuộc thi học sinh, mà còn là sân chơi thể hiện tầm vóc quốc gia trong lĩnh vực khoa học cơ bản.
Kết quả không phải ngẫu nhiên, mà là hệ quả của chiến lược dài hơi
25 lần vô địch IMO, nhiều lần “quét sạch” huy chương vàng, và liên tục có thí sinh đạt điểm tuyệt đối – những thành tích này không phải là phép màu, mà là thành quả tích tụ từ hàng chục năm kiên trì xây dựng hệ thống: phát hiện – đào tạo – nuôi dưỡng tài năng toán học một cách khoa học và toàn diện.
Những tài năng bước ra từ IMO như Cao Văn Hào (Gao Wenhao), Lý Kỳ (Li Qi) không chỉ dừng lại ở giải thưởng mà còn tiếp tục cống hiến cho khoa học. Nhiều người hiện là giáo sư tại các trường danh giá như Harvard, MIT, hay nhà sáng lập công ty AI tại Thung lũng Silicon.
Trong kỷ nguyên mà tri thức và công nghệ định hình vị thế quốc gia, Trung Quốc đã biến Toán học thành vũ khí cạnh tranh chiến lược. Thành công tại Olympic Toán không chỉ là chiến thắng của một đội tuyển, mà là minh chứng cho cách một quốc gia có thể xây dựng sức mạnh từ giáo dục cơ bản, với tầm nhìn dài hạn và sự đầu tư nhất quán.
Produced by Life360 Hub – Life & Culture Editorial Team
Thực hiện bởi: Life360 Hub – Nhóm biên tập 360° Cuộc sống
