Thế nào là hài kịch ứng tác? Sân khấu trống không, không phông màn, đạo cụ, người diễn không chuẩn bị trước mà ứng tác theo những đề xuất ngẫu hứng để tạo thành vở kịch ngắn. Có khi, khán giả được yêu cầu bật mí một bí mật hay được phát những mẩu giấy ghi tình huống, người diễn phải căn cứ vào đó diễn theo sao cho hợp lý. Cũng có lúc, khán giả được mời lên diễn cùng, bị đẩy theo diễn biến bất ngờ của câu chuyện. Ðể rồi những tiếng cười, hò reo vang lên không ngớt.
Ðặc trưng của hài kịch ứng tác là diễn viên phải thật nhanh để đưa ra quyết định trước áp lực của diễn biến tình huống mà không được chần chừ suy nghĩ. Diễn viên kịch ứng tác phải hội đủ nhiều yếu tố như: khả năng ứng biến, sự linh hoạt, cách dùng cơ thể để biểu lộ suy nghĩ, khả năng diễn đạt ngôn ngữ…
Trên thế giới, sân khấu ứng tác đã xuất hiện từ hàng chục năm trước và tồn tại như một loại hình sân khấu riêng biệt. Ở Mỹ, thậm chí nhiều bang có nhà hát ứng tác và các liên hoan ứng tác được tổ chức đều đặn hằng năm. Ở nước ta, kịch ứng tác mới chỉ tồn tại dưới dạng một môn học trong các trường đào tạo diễn xuất chuyên nghiệp. Theo một số chuyên gia sân khấu, loại hình này khá phù hợp để tổ chức diễn ở những sân khấu nhỏ hay câu lạc bộ nhằm mở rộng biên độ cảm thụ nghệ thuật cho khán giả, kéo gần hơn khoảng cách giữa khán giả với sân khấu; đồng thời giúp nâng cao khả năng ứng xử trước nhiều tình huống kịch của diễn viên.
Hiện nay đã có nhiều câu lạc bộ, nhóm hài kịch ứng tác được ra đời với sự tham gia của đông đảo các bạn trẻ. Tuy nhiên, nhiều khán giả vẫn cho rằng đây chỉ là trào lưu nhất thời. Công chúng cần thời gian để tiếp nhận một bộ môn nghệ thuật mới. Vì thế, các diễn viên hài ứng tác cũng phải chấp nhận không ít thiệt thòi. Đó là câu chuyện về những đêm sân khấu vắng khán giả, những chiếc vé chẳng thể bán hết. Mùa dịch Covid-19, khó khăn lại càng chất chồng. Các sân khấu kịch ứng tác phải đứng trước nhiều rủi ro. Nghệ sĩ cũng phải đương đầu với nhiều mối lo. Bài toán chinh phục khán giả vốn đã hóc búa nay càng khó tìm lời giải.
Thùy Linh
